Sveta Gora
 
Manastir Hilandar
Hilandarska knjižara
Građevine Utvrđenja van manastira Groblje
 
 
  

Grobljanska crkva i kosturnica

 


Grobljanska crkva sa grobljem

 

Kosturnica koja se nalazi u podrumu Grobljanske crkve

 

Iz vremena kralja Milutina je i treća važna kultna građevina u Hilandaru, grobljanska crkva, sada posvećena Blagoveštenju, a nekada, po svoj prilici, apostolima Petru i Pavlu. Nalazi se na nekih sto metara ispred glavnog ulaza u manastir. I ona je pretrpela izmene 1762. i 1868. godine. Njenu starost mogućno je odrediti jedino na osnovu osobina njenog tipa, načina građenja i stila sačuvanih fresaka - što je vezuje za doba obnove Hilandara pod kraljem Milutinom. Podeljena je na dva sprata: u donjem delu je kripta ili kosturnica, u gornjem hramu. Dole se, u posebnim jamama, čuvaju kosti umrlih monaha, a u po pet niša, izgrađenih uz podužne zidove, postavljene su police u koje su smeštene lobanje pokojnika. Takav način polaganja kostiju vajkadašnji je na Svetoj Gori. U gornjem delu građevine nalazi se jednobrodna crkva sa trodelnim oltarskim prostorom i pripratom.

U oltaru je polukružna apsida, spolja trostrana, a u proskomidiji i đakonikonu po jedna polukružna niša, spolja nevidljive. Naos i priprata bili su pokriveni dvoslivnim krovom, dok su, kao i sada, nad oltarom poluobličasti svod, a nad đakonikonom i proskomidijom krstasti. Donji deo građevine bio je izidan lomljenim kamenom, gornji - na južnoj, istočnoj i zapadnoj strani - kamenim kvaderima i opekom. Južna strana, okrenuta prema manastiru, bila je posebno istaknuta pomoću četiri stepenasto uvučena prislonjena luka, izvedena u opeci. Ispod lukova su tri polukružno završena prozora i jedna vrata.

Priprata je otvorena: na zapadnoj strani je ulaz, a na južnoj velika bifora koja je, nekada, u donjem delu morala imati dve pregradne i, možda, skulpturom ukrašene ploče.

Odavno je uklonjen stari drveni trem koji je obuhvatao deo južne i celu zapadnu stranu crkve. Počivao je na stupcima i pilastrima. Preko njega se ulazilo u naos i pripratu.

Hilandarska grobljanska crkva sagrađena je prema tipu hramova na sprat, koji su u istočnom hrišćanstvu, u Vizantiji i na Zapadu, korišćeni za sahranjivanje. Najstariji sačuvani hramovi su na Istoku - u Carigradu su iz srednjeg vizantijskog doba, a u Srbiji i Bugarskoj nastajali su između XII i XIV veka. Po načinu zidanja grobljanska crkva vezana je za arhitekturu iz vremena Paleologa. Njena uloga u životu manastira je velika jer se u njoj vrši služba povezana sa kultom mrtvih. Zbog toga je, posle glavnog hrama i trpezarije, po veličini treća kultna građevina u manastiru Hilandaru.

 
ENGLISH ΕΛΛΗΝΙΚΑ РУССКИЙ
ЋИРИЛИЦА
 
 
 
 
 
Vesti iz Hilandara
 
Sveta Zemlja
 
Vizantološki institut
 

O Svetoj Gori
 
Prijatelji Svete Gore
 

Blog o Svetoj Gori
 

Film Otac
 

Svetogorac
 
 
 
Mapa sajta
 

©2013-2024 Hilandar.info | Sva prava zadržana | Uslovi korišćenja | LaktusDev