|
(Bez pisanog odobrenja autora tekstova nije dozvoljeno preuzimanje sadržaja portala www.hilandar.info u komercijalne svrhe. Za detalje sadržaja i upite pišite na email: njonic@yahoo.com. Zakon o autorskom i srodnim pravima 2009,2011,2012.)// dec.2013
Iz vremena kralja Milutina je i treća važna kultna građevina u Hilandaru, grobljanska crkva, sada posvećena Blagoveštenju, a nekada, po svoj prilici, apostolima Petru i Pavlu. Sagrađena krajem XIII i početkom XIV veka. Nalazi se na nekih sto metara ispred glavnog ulaza u manastir. I ona je pretrpela izmene 1762. i 1868. godine. Njenu starost mogućno je odrediti jedino na osnovu osobina njenog tipa, načina građenja i stila sačuvanih fresaka - što je vezuje za doba obnove Hilandara pod kraljem Milutinom. Podeljena je na dva sprata: u donjem delu je kripta ili kosturnica, u gornjem hramu. Dole se, u posebnim jamama, čuvaju kosti umrlih monaha, a u po pet niša, izgrađenih uz podužne zidove, postavljene su police u koje su smeštene lobanje pokojnika. Takav način polaganja kostiju vajkadašnji je na Svetoj Gori. U gornjem delu građevine nalazi se jednobrodna crkva sa trodelnim oltarskim prostorom i pripratom.
U oltaru je polukružna apsida, spolja trostrana, a u proskomidiji i đakonikonu po jedna polukružna niša, spolja nevidljive. Naos i priprata bili su pokriveni dvoslivnim krovom, dok su, kao i sada, nad oltarom poluobličasti svod, a nad đakonikonom i proskomidijom krstasti. Donji deo građevine bio je izidan lomljenim kamenom, gornji - na južnoj, istočnoj i zapadnoj strani - kamenim kvaderima i opekom. Južna strana, okrenuta prema manastiru, bila je posebno istaknuta pomoću četiri stepenasto uvučena prislonjena luka, izvedena u opeci. Ispod lukova su tri polukružno završena prozora i jedna vrata.
Priprata je otvorena: na zapadnoj strani je ulaz, a na južnoj velika bifora koja je, nekada, u donjem delu morala imati dve pregradne i, možda, skulpturom ukrašene ploče.
Odavno je uklonjen stari drveni trem koji je obuhvatao deo južne i celu zapadnu stranu crkve. Počivao je na stupcima i pilastrima. Preko njega se ulazilo u naos i pripratu.
Hilandarska grobljanska crkva sagrađena je prema tipu hramova na sprat, koji su u istočnom hrišćanstvu, u Vizantiji i na Zapadu, korišćeni za sahranjivanje. Najstariji sačuvani hramovi su na Istoku - u Carigradu su iz srednjeg vizantijskog doba, a u Srbiji i Bugarskoj nastajali su između XII i XIV veka. Po načinu zidanja grobljanska crkva vezana je za arhitekturu iz vremena Paleologa. Njena uloga u životu manastira je velika jer se u njoj vrši služba povezana sa kultom mrtvih. Zbog toga je, posle glavnog hrama i trpezarije, po veličini treća kultna građevina u manastiru Hilandaru.
Paraklis Blagoveštenja sa freskopisom iz 14.veka
U crkvi su se sačuvali veći fragmenti fresaka s početka XIV veka (u oltaru Poklonjenje agnecu, Vaznesenje, Blagovesti, arhijereji i đakoni, u naosu donji delovi stojećix figura, u priprati pojedinosti iz Strašnog suda). One su delo dobrog, ali ne i izuzetnog slikara iz zaleđa Svete Gore. On korektno crta, pomno oblikuje likove svetitelja, ali su njegove freske koloristički monotone.
Ikone na oltarskoj pregradi, sačinjenoj od delova starije iz XVII veka, rađene su 1845. godine.
+(sp-114)
+(na listi za misionar-# za misionar lista tekstova#) na mailu
+hilandarski zbornik 3,
|
Blagoveštenja
