|
(Bez pisanog odobrenja autora tekstova nije dozvoljeno preuzimanje sadržaja portala www.hilandar.info u komercijalne svrhe. Za detalje sadržaja i upite pišite na email: njonic@yahoo.com. Zakon o autorskom i srodnim pravima 2009,2011,2012.)// dec.2013
Crkva sv. Nikole nalazi se na najvišem spratu nad ulazom u manastir, gde se u XIV veku uzdizala kula sv. Nikole. Mali hram je podignut još u XIV veku na vrhu pirga, ali je već u XVI veku bio polusrušen kao posledica jednog zemljotresa.. Obnovio ga je 1664. godine tadašnji proiguman Viktor. Nekog udela u tom poslu imao je hadži Petronije, saborni starac. Crkvica ima osnovu sažetog upisanog krsta, a četiri pilastra nose slepo kube. U istočnom zidu su tri male niše, od kojih srednja zamenjuje apsidu. Spolja, sa obe strane ulaza, su dve manje polukružne niše.
---
Iznad kvadratne površine, u zapadnom delu osnove, sagražena je polukalota na pandantifima, postavljena na prisonjene lukove. Istočni deoje oltarski prostor zasveden poluobličastim svodom. u istočni zid ugražene su tri polukružne niše kao deo oltarskog prostora. Ulaz u paraklis je na sredini zapadnog zida. i donja strukturai kalota geometrijski su pouzdano zasnovane i izvedene. Unutrašnje mere: dužina 5,42 metara, širina 4,25 metra, visina od poda do temena kaote 5,28 metaa.
Spolja, levo od ulaznih vrata, na zidu je ispisan tekst u kome se kaže da je crkvu sagradio jeromonah Viktor pri igumanu Georgiju 1664.godine. Unutra, iznad vrata, na fresci je natpis u kome se navodi da je ktitor paraklisa jeromonah Viktor, čijim je trudom hram popisan u vreme arhiepiskopa Maksima 1667.godine, a kao slikar (rukodelac) pominje se pop Danilo.
---
freske i ikone rad popa Danila iz 1667.god.
Ubrzo po završetku obnove 1667, mali hram je bio živopisan. U natpisu na zapadnom zidu se kao ktitor pominje Viktor, tada iguman, a kao slikar pop Danilo. Ktitorski portret naslikan je na zapadnom zidu. Iguman i arhimandrit Viktor predstavljen je kako model crkvice posredstvom svetog Nikole pruža Hristu. Ktitorska kompozicija je okružena likovima srpskih vladara, ktitora Hilandara, kneza Lazara i kralja Milutina, zatim kralja Stefana Dečanskog, a uz ikonostas su predstavljeni ( sada zaklonjeni ikonom) sv. Sava Srpski i Simeon Nemanja. Uz kneza Lazara naslikan je i sv. Georgije Novi, zlatar iz Kratova, koji je isto tako stradao od Turaka. Veliki praznici su samo delom uneti u repertoar živopisa, i to u oltaru i uz njih Rođenje Bogorodice, ali je zato opširno u trinaest scena ilustrovan ciklus sv. Nikole, patrona crkvice. Među tim kompozicijama neke su dosta retke, kao Krštenje sv. Nikole i Sv. Nikola kao dečak isceli ženu. U gornjim zonama hrama su poprsja četrdeset mučenika iz Sevastije, a u kaloti kupole oko lika Hrista je Nebeska liturgija.
Ostaci crkve Svetog Nikolaja posle požara iz 2004.god.
Zidne slike u crkvi sv. Nikole se mogu ubrojati među bolja ostvarenja svoje epohe. Slikar pop Danilo, koji je bio Grk, iskusan je, iako ne i posebno obdaren majstor. On je dobro poznavao tradicionalna ikonografska pravila. Bio je sklon dekorativnim rešenjima, spretno je modelovao svetiteljska lica. Ipak, njegova slikarska rešenja se zamorno ponavljaju, kolorit mu je monoton, a ne može da izbegne ni nesklad u proporcijama. Raspored tematike fresaka u Svetom Nikoli postaće uzor za većinu živopisaca XVIII veka u Hilandaru.
Crkva Svetog Nikole, ulaz, nakon obnove, 2016.godine
U crkvi sv. Nikole očuvan je i lepi pozlaćeni ikonostas sa tri ikone (Hrista, Bogorodice, sv. Nikole), carskim dverima i slikanim krstom. Izuzev dveri, sve ostale ikone je radio pop Danilo. Ova njegova dela su znatno uspelija od fresaka i odlikuje ih iskusan crtež, brižljiva modelacija, skladnije proporcije, (iako ni ovom prilikom nije izbegao shematična likovna rešenja). Svoje umetničke vrednosti ikone popa danila duguju predlošcima poznatih ikonopisaca Andreje rica iz 15. veka i čuvenog Teofana Strelicasa iz 16.veka.
Crkva je stradala u požaru 2004.godine i u fazi je obnove.
(sp-79), (kk), (sn-79), +hilandarski zbornik 3,
|
Svetog oca Nikolaja
