Ikonopis XVII veka

(Bez pisanog odobrenja autora tekstova nije dozvoljeno preuzimanje sadržaja portala www.hilandar.info u komercijalne svrhe. Za detalje sadržaja i pitanja pišite na email: njonic@yahoo.com. Zakon o autorskom i srodnim pravima 2009,2011,2012.)// dec.2013

U Hilandaru ima jedna ikonica koja je, pouzdano, rad popa Danila. Na njoj su naslikani knez Lazar i Đorđe Kratovac. Gusto slikana, ona ponavlja istoimene likove iz kapele Svetog Nikole. Za sada nije utvrđeno da li je pop Danilo slikao i izvan Hilandara.Tokom osmogodišnjeg boravka u Hilandaru bio je glavna ličnost radionice u kojoj je imao saradnike i učenike. Svoju vodeću ulogu i poznavanje slikarske veštine potvrdio je 1674. napisavši slikarski priručnik. U njemu se nalazi ikonografski deo, kao i predlozi za raspored tema u hramovima i natpisi koji treba da prate freske.

Danilo nije bio veliki slikar, ali je bio učen i istaknut među savremenicima. Njegove figure redovno su kratke i glavate, njegovaboja bezizražajna, a temperament potpuno obuzdan akademskom stegom. Bio je pronosilac formalizma kasnih grčkih majstora sa Atosa, u čijim se shemama lako snalazio. Kao učitelj, nametnuo je svoja shvatanja nekolicini učenika i time oduzeo svežinu ranijim tokovima slikarstva u hilandarskoj radionici, a ukus poručilaca, hilandarskih monaha, usmerio ka opštijem i bezličnijem izrazu atonskih grčkih majstora.

Sveti Sava i Sveti Simeon Mirotočivi, Hilandar, XVII vek

Verovatno kao posledica pop-Danilove uloge u Hilandaru, u poslednjoj četvrtini XVII veka javilo se nekoliko ikona i živopisa sasvim stranih poimanju slike u srpskoj sredini. Izrazit primer predstavlja mala ikona Svetog Dimitrija i Svetog Nestora, čiji je ktitor Stefan jeromonah. Potpisao ju je srpski zograf Dorotej. Ispošćena u materiji, s kratkim i nevešto nacrtanim figurama, ona samo ponavlja sheme grčkog ikonopisa.

Nešto je svežija nepotpisana ikona s likovima četvorice svetih ratnika Dimitrija, Georgija, Artemija i Prokopija - sa srpskim natpisima, koju je, 1680/81, poručio jeromonah Mitrofan. I ona ne izlazi iz opštih okvira, iako su figure dobro postavljene, boja plemenitija, a zlato prosijava i sa odeće.